Asalin hoton, BOKO HARAM
A jihar Borno da ke arewa maso gabashin Najeriya, an gano cewa ƙungiyar Boko Haram ko Iswap na nuiƙa ƙarfin iko a wasu yankuna na ƙananan hukumomi uku da aka ambata. Sanata Ali Ndume, wanda ke wakiltar jihar Borno, ya bayyana wa manema labarai a Abuja cewa wannan lamarin na da mummunan tasiri ga al’umma.
Ƙananan hukumomin sun haɗa da Gudumbari, Marte, da Abadam. Gwamnan jihar Borno, Babagana Umara Zulum, ya nuna damuwarsa game da karuwar hare-haren Boko Haram da Iswap a cikin jihar, yana mai kira ga gwamnatin tarayya don ɗaukar matakai kafin lamarin ya ƙara tabarbarewa.
Al’ummomin waɗannan garuruwa sun shaida wa BBC cewa sun shafe fiye da shekara shida suna rayuwa a ƙarƙashin ikon Boko Haram, suna fuskantar fargaba a kowace rana. Wani mazaunin Gudumbari ya bayyana cewa tun daga 2018, ba su sake samun taimakon sojojin Najeriya ba, suna tsoron hare-haren da suke kai wa a yankin.
Asalin hoton, Getty Images
“Tun 2018, kusan ƙauyuka guda 10 sun faɗa hannun Boko Haram da Iswap. A yanzu haka, shalkwatar ƙaramar hukumar Gudumbari ce kawai ke cikin kulawar sojoji, yayin da sauran ƙauyuka suna ƙarƙashin ikon ɓarayin,” a cewar mazaunin. “Kullum suna cikin fargaba saboda suna ganin ƴan ta’adda suna sintiri a waɗannan ƙauyukan,” in ji shi.
Boko Haram da Iswap na karɓar haraji daga manoma da kayan abinci, suna tsare su lokacin da suka aikata laifi. “Suna hukunta mutane da zanga, kuma a yanzu haka babu wanda ya isa ya fita daga ƙaramar hukumar zuwa Maiduguri, sai dai idan yana tare da sojoji,” ya ƙara da cewa.
‘Babu kowa a garin Abadam sai sojoji’
A Abadam, lamarin ya fi muni, inda kusan dukkan fararen hula sun tsere don tsira da rayuwarsu. Wata majiya ta shaida wa BBC cewa, yanzu haka in banda sojoji, babu wani mutum da ke rayuwa a shalkwatar ƙaramar hukumar.
Waɗanda suka tsere sun faɗa jihar Niger, inda suka zama ƴan gudun hijira, yayin da sauran suka faɗa cikin ƙananan hukumomi na makwabtan jihohi.
Majiyar ta ce yanzu ba sa iya zuwa Maiduguri, suna zaɓen hanyar Jamhuriyar Niger maimakon haka.
‘Ko kayan abinci ba ma iya siya sai da rakiyar sojoji’
A Marte, mutanen suna cikin tsangwama, sannan sun tsere daga tsohon garin Marte. “Duk wanda ke zaune a wannan yanki yana cikin fargaba saboda hare-haren Boko Haram,” in ji Babagana Ali, wani mazauni.
“Mutane ba sa iya fita domin sayan kayan abinci har sai ƙarshen wata.”
Mazaunan sun yi ƙoƙarin neman taimakon gwamnati don kawo zaman lafiya a yankin. Jihar Borno ta shafe fiye da shekara 15 tana fama da matsalar tsaro mai alaƙa da Boko Haram, inda suka kai hare-hare kan jami’an tsaro da fararen hula, hakan ya janyo asarar rayuka da kuma gudun hijira ga ɗaruruwan mutane.